Reisverslag | Hertogenpad: aan de wandel met Hertog Jan

In Nederland heb ik al heel wat afgewandeld, maar Brabant was voor mij relatief onbekend terrein. Ik bracht er mijn studententijd door, maar het Brabantse landschap bleek een positieve verrassing toen ik besloot om te starten met het Hertogenpad. LAW 13 loopt van Breda naar Roermond over 238 kilometer. Deze route verbaast met verschillende Nationale Parken en bevestigt het beeld met een hoop gezelligheid onderweg.

De oorsprong van het Hertogenpad ligt in de dertiende eeuw. Een rijke periode waarin de kerken een grote rol speelden, er veel handel werd gedreven en de hertogen de baas waren in een regio die toen al bekend stond om het bourgondische leven. En wie deze geschiedenis niet kent, kent vast wel het biertje Hertog Jan. Vernoemd naar Jan I van Brabant, die eind dertiende eeuw de dienst uitmaakte.

Een strijder die grote gebieden inlijfde en dus de geschiedenis bepaalde. En een levensgenieter, die dol was op riddertoernooien en grote feesten. En daarom besluiten we een nieuwe traditie in te stellen bij het wandelen van het Hertogenpad: na het voltooien van een etappe, drinken we een Hertog Jan om dat te vieren.

Een beetje dorst

De eerste etappe begint midden in de stad Breda. Er is geen logischer beginpunt dan het Kasteel van Breda waar nu de Koninklijke Militaire Academie is gevestigd. Strijdlustige Jan zou tevreden toekijken als hij wist dat er nu nog militairen opgeleid worden op deze historische plek. We koersen verder door de drukte van de stad voor een klein uurtje om dan vrij abrupt midden in de natuur uit te komen, met de toepasselijke naam Dorst.

Deze naam refereert echter niet naar bier of iets dergelijks, maar is een afleiding van de naam De Horsten. Overigens is Dorst wel een waterwingebied, dus stiekem blijft er toch een linkje. Stukken bos worden afgewisseld met vennen en stuifzand. Het is druk met mountainbikers en wandelaars met hond. Een groene pad probeert over te steken en belandt bijna onder mijn wandelschoen.

• 

• 

Een wilde blokkade

Dorst blijkt representatief voor de rest van het Brabantse deel van het Hertogenpad. Een voor mij totaal onbekend stuk natuur waar het heerlijk wandelen is. Verder op de route ligt bijvoorbeeld Landgoed Huis ter Heide. En dit stukje natuur komt als een verrassing. We wandelen al een hele ochtend over voornamelijk verharde wegen als we ineens voor een wildrooster staan. Links zien we bosgebied en rechts kijken we uit over een vlakte met een aantal poelen.

Wandelgenootje Joyce kijkt me lachend aan: “Waar zijn de olifanten en leeuwen?” Wanneer we verder wandelen, zien we in de verte wat roodbruin gekleurd vacht tussen de bomen. En onze wens voor wild wordt beloond, want even verderop ligt een Schotse hooglander uitgebreid te relaxen midden op het wandelpad. We zoeken voorzichtig een weg tussen hem en zijn familie en vrienden die verspreid in het gebied staan en liggen.

• 

• 

Hertog van de natuurgebieden

Het grootste en meest indrukwekkende natuurgebied in Brabant is zonder twijfel de Loonse en Drunense Duinen. Dit is een ‘levende stuifzandvlakte’ zoals ze het noemen. Een bijzonder verschijnsel, sterker nog, een van de meest uitgestrekte zandvlaktes van West-Europa. Vroeger probeerde men het zand onder controle te houden door er bomen te planten. Want complete dorpen verdwenen, zoals Efteling, Westloon en Venloon. Nu krijgt de natuur de ruimte. Of het ‘wandelende zand’ zoals in ons routeboekje staat.

We ploeteren ons een weg door het rulle zand. Dit is wel even andere koek dan die aangelegde paadjes eerder. Het is speuren naar het volgende paaltje met de markering van de route. Wanneer die compleet verdwenen lijken te zijn en we verdwaasd om ons heen kijken, krijgen we even het gevoel dat we verdwaald zijn op een Afrikaanse steppe. Er is alleen maar natuur om ons heen en in de verte galoppeert een groep ruiters op hun paarden met grote snelheid over de vlakte.  

Machtsstrijd in Den Bosch

In Den Bosch ontdekken we de natuur zelfs echt aan de rand van de stad. De Bossche Broek is modderig aan de voeten, maar voelt stads in het zicht. We wandelen met constant de oude stadsmuren aan onze zijde. “Den Bosch heeft het grootste ommuurde oude centrum van Nederland.” leest Joyce voor. Ondertussen probeer ik overeind te blijven en weg te glijden richting het water langs de dijk.

In de eeuwen na die van Hertog Jan, stond hier overigens ook al water. Nog veel meer water dan nu. De Bosschenaren hadden dit gebied, net buiten de stadsmuren, vol laten lopen en daarmee van hun stad een onneembare vesting gemaakt. In 1629 maakte Prins Frederik Hendrik hier een einde aan en liet ingenieur Leeghwater (what’s in a name!) het gebied leegpompen. Met de bezetting van Den Bosch tot gevolg.

• 

• 

Die plannen maakte Prins Frederik Hendrik overigens in Kasteel Heeswijk, dat even verderop aan de route ligt. Ook al ziet het kasteel er niet meer uit zoals het vroeger was, we kunnen ons wel voorstellen dat deze versterkte burcht indruk maakte bij de burgers en ook bij eventuele bezetters. Even eerder wandelden we al langs de ruïnes van Kasteel Seldensate, dat een hele tijd van dezelfde eigenaars was als Kasteel Heeswijk. Waar deze buitenplaatsen vroeger werden gebruikt voor de rijken om de rioolstank in de stad te ontvluchten, is dat tegenwoordig gelukkig niet meer nodig. 

• 

• 

• 

Worstenbroodjes voor de honger

De zachte ‘g’ in Brabant staat natuurlijk onder andere voor genieten. Zoals Hertog Jan wel kon betamen, heeft ‘zijn’ provincie altijd een bourgondische insteek gehouden. Zo merken we goed op het Hertogenpad. Stukken natuur worden afgewisseld met gezellige herbergen waar we weer even op krachten kunnen komen. Zoals in het schattige Giersbergen met grote Kempische boerderijen en straten met klinkers.

Of in Nieuwkuijk aan de rand van het dorp bij de molen. En wanneer we in Poeldonk aankomen, komt de regen met bakken uit de hemel en biedt wederom een herberg troost en warmte. Een tomatensoepje of worstenbroodje voor de hongerige wandelaar is nooit ver weg. En natuurlijk dat glas Hertog Jan bier!

• 

• 

Review wandelschoenen Hanwag Alta Bunion II Lady GTX

Tijdens het wandelen van dit deel van het Hertogenpad, testte ik de wandelschoenen van Hanwag die speciaal gemaakt zijn voor vrouwen met hallux valgus. Een kwaaltje waardoor ik een dikke knobbel op mijn voet heb, net boven mijn dikke teen. En dat ervoor zorgt dat het vinden van geschikte wandelschoenen vaak erg moeilijk is. Mijn review over de Hanwag Alta Bunion II Lady GTX lees je hier.

Tekst en foto’s: Judith van Bilsen