Rust in 't Landje Apart | Reisverslag en reistips West-Zeeuws-Vlaanderen

Lees hier alles over de bijzondere Nationale Parken in Nederland

---

 

Reporter Marloes van Pareren schreef het al: West-Zeeuws-Vlaanderen beleef je. Voor haar persoonlijk was dat haar eigen kindertijd: het kleine meisje en de volwassen buitenliefhebber mengden, fietsend langs de Zeeuwse kust. Voor mij is het anders. Ik ben hier voor het eerst. 

Roerig verleden, rustig heden

Wat me meteen opvalt aan dit stukje Nederland is zijn eigenheid. West-Zeeuws-Vlaanderen heeft niet voor niets een eigen volkslied en wordt ook niet voor niks ‘’t landje apart’ genoemd. Ik neem je mee op avontuur naar de geschiedenis van dit gebied, naar aanleiding van de historische kenmerken die er nog zo goed te zien zijn als je een rondje rent, wandelt of fietst. Tegelijk laat ik je meegenieten van de eetbare natuur, die al die geschiedenis gewoon overleeft!

Bewogen geschiedenis

‘Hier, wil je hem even aanraken?’ Rondleider Henk Schipper houdt ons een opgezette haai voor. Hij voelt een beetje ruw. Hij vertelt over de haaientanden, waar Marloes ook zo naar heeft gezocht vroeger. We staan in het Visserijmuseum Breskens op de bovenverdieping van de plaatselijke vismijn. Een goed en informatief begin van de reis! 

In het westen van het kustgebied heb je de Noordzee, in het noorden de Schelde. Deze twee wateren hebben veel invloed gehad op het landschap, en natuurlijk ook op het leven van de inwoners van West-Zeeuws-Vlaanderen. Overstromingen, oorlogen.. Het grensgebied heeft een bewogen geschiedenis. 

Bommen en dankbaarheid

We lopen het museum uit en bekijken de haven van Breskens. Ik probeer me voor te stellen hoe dat was, om half 4 ’s middags op 11 september 1944. Toen de RAF (Britse Royal Airforce), door middel van luchtaanvallen de terugtrekking van Duitse groepen over de Westerschelde probeerde te voorkomen. Niet alleen de haven, maar ook de bebouwde kern werd geraakt. 184 Mensen kwamen om het leven.

Ik voel de wind door mijn haren en het zonnetje op mijn wangen. En ben weer een beetje extra dankbaar dat ik hier gewoon kan zijn voor mijn plezier. Om te genieten van de natuur, de rust en de gastvrijheid van de West-Zeeuwen. Dat begon al in museum, waar we werden ontvangen met koffie en een soort broodje met een gele binnenkant. Netjes en gezellig bij elkaar gelegd op een lieve schaal. 

Gastvrijheid

Het gaat door als we bij camping de Groede aankomen en daar in ons huisje inchecken. Vriendelijk personeel en ook de langs wandelende campinggasten zeggen allemaal hartelijk gedag. Lang zijn we er niet, want die gastvrijheid gaat nog even door bij Strandpaviljoen Groede aan Zee – op een luttel half uurtje wandelen van de camping. Ons geluk is dat we dat met zonsondergang doen. En wat voor één. Een prachtig cadeautje van de natuur aan ons.

Fietsen door het achterland

‘Ik heb croissantjes hoor, en een paar broodjes. En ik dacht, ik neem ook lekker wat lokale appelsap mee’. Slaperig schuif ik het gordijn opzij waarachter mijn stapelbedje staat. Marloes is een ochtendmens (zoals ze in haar artikel al schrijft) en heeft al een rondje door de Groese Polders gemaakt. En langs de campingwinkel. Lucky me!

We fietsen vandaag een stuk langs het ‘kustfietspad der Lage Landen’ en een nog langer stuk achter de dijken door het achterland. Ik bewonder de vuurtoren – met zijn eigen interessante geschiedenis – en we fietsen langs restanten van de Atlantik Wall, opmerkelijk genoeg met name wat meer in het achterland. Langs de kust is het meeste na de oorlog opgeruimd: men had geen zin om naar die Duitse werken te blijven kijken!

Check de gekke geschiedenis van dit markante object!

Op het platteland zijn mooie historische boerderijen te bewonderen. Ook de typisch Hollandse molens zijn niet te missen. En hoewel de Tachtigjarige Oorlog en de Tweede Wereldoorlog roet in het eten gooiden, zijn er nog een aantal van deze draaiende monumenten te bewonderen in West-Zeeuws-Vlaanderen.

Terug in de tijd

Gelukkig zijn niet alle dorpen en steden verwoest door bommen. Neem Groede. Dit was een ‘Rode Kruis dorp’, een plaats voor de gewonden in de Tweede Wereldoorlog. Op de kerk is dit kruis nog steeds zichtbaar. Het mooie is, dat Groede daardoor vrijwel helemaal gespaard is in de Tweede Wereldoorlog. ‘De kunst hangt hier echt een beetje in de lucht he?’ zegt Marloes tegen mij. Ik ben het met haar eens, het is een artistiek dorpje. Zou het komen doordat Jacob Cats, de populairste schrijver van de Gouden Eeuw, een aantal jaren aan de Catsweg woonde? Tenslotte ontdek ik hier in Groede wat we voorgeschoteld hebben gehad in het visserijmuseum…

‘De Hroe’, het dorp van de papvreters.

De inwoners worden vanwege de Groese paptaart papvreters genoemd. Dat is een lekkernij die vroeger door de landeigenaren aan de boeren werd aangeboden als die hun pacht kwamen betalen. Het is een soort koek gevuld met gele room

Bron: zeeland.com  

Dorpjes

Op onze fietsen passeren we het dorp Retranchement, het meest zuidwestelijke kustdorp van Nederland. We zien wallen en een veldschans – verdedigingswerken die zijn aangelegd tijdens de Tachtigjarige oorlog. Je vindt hier een molen en een protestants kerkje uit de 17e eeuw. Achter de flats van Cadzand-Bad (een toeristische kustplaats met bijbehorende flats) vind je het Cadzand-Dorp zoals het er ooit uit zag. Oud-Hollandse huisjes, kleine straatjes en veel klinkertjes waar je met je fiets overheen hobbelt. En een kerk natuurlijk.

Eten bij de Zeeuwse Kust

Het verhaal van een bezoek aan West-Zeeuws-Vlaanderen is niet compleet zonder het te hebben over eten. Want de fijnproever kan hier zijn hart ophalen. En dat is niet per se wat je in eerste instantie verwacht (ik in ieder geval niet!). Maar wat is er beter dan na al die fijne buitenactiviteiten te eindigen met een bord heerlijk lokaal eten. We mogen aanschuiven bij restaurant ‘De Zeeuwse Kust’. Ik heb meteen het liedje van Bløf in mijn hoofd – en dat blijkt niet geheel onterecht. Het restaurant is naar die song vernoemd! 

Lokaal, culinair, familiair

Als we de kaart bekijken, lezen we bovendien alle verhalen die daarop staan. Waar het eten vandaan komt. Hoe ze zorgen dat zoveel mogelijk ingrediënten van dichtbij komen en door bekenden gemaakt zijn. Hoe ze samenwerkingen aan gaan om producten te verbeteren en ontwikkelen uit de streek, zodat het meeste echt uit West-Zeeuws-Vlaanderen komt (bijvoorbeeld: de kroketjes!). Over de hele kaart is nagedacht.

Als we tussen de gerechten even uit het raam kijken, zien we de kruidentuin met de salie of tijm die misschien straks wel op onze borden ligt. Als we de dag erna op verzoek van moeder Carina nog even nakletsen met chefkok en zoon Peter, komen we erachter dat het ook echt een familiebedrijf is, waar ieder een mooie rol heeft. De appeltaart die we dan krijgen voorgeschoteld is bijvoorbeeld bedacht en gebakken door opa Piet en vader Hans houdt de moestuin bij.

Wildplukken in West-Zeeuws-Vlaanderen

Onze smaakpapillen worden nog verder vertroeteld. We gaan namelijk langs bij ’t Kulderzipke, de tuin van Ingrid Vanbrabant. Daar leren we meer over onkruid, of liever: wilde planten. Die kun je namelijk heel vaak medicinaal of culinair gebruiken!

‘Kijk! hier heb je de Egelantier. Ja, die lijkt nogal op de Hondsroos he, zo zonder bloemen helemaal. Ruik maar even aan zijn blad.’, vertelt Ingrid enthousiast. Dat doe ik. ‘Hij ruikt naar appeltjes!’ antwoord ik haar verbaasd. Glimlachend stemt ze in. ‘Dan weet je dat het een Egelantier is. Dat is de enige plant waarbij het blad naar appeltjes ruikt’. Dit is nog maar één van de honderd tips en weetjes en feitjes die ze ons tijdens onze wildplukwandeling geeft.

Ik weet nu bijvoorbeeld dat je van de paardenbloem jam kunt maken en het melksap uit de stengel tegen wratjes werkt, en dat je van de wortel surrogaatkoffie kunt maken. En dat zandkool naar rucola smaakt. En dat je thee kunt maken van (onder andere) rode klaver, en dat dat dan goed is voor vrouwen in de overgang. En dat je de zaaddoosjes van kaasjeskruid kunt inleggen als kappertjes, terwijl de slijmstoffen in de bloem goed werken bij irritatie van de luchtwegen. En.. 

Door het roerig verleden, rust en eigenheid in het heden

Oke, hier kan ik nog wel even over doorgaan. Ik vind dit werkelijk wonderlijk, al die hele gewone planten waar je eigenlijk heel veel mee kan. Iets waar we in deze wereld niet meer zo mee bezig zijn. Het vertraagt me, merk ik, en ik kijk met meer aandacht naar waar ik vaak zo snel aan voorbij loop. Net als de fietstocht langs de dorpjes en de wandeling langs het uitgestrekte strand met de zonsondergang. Zo is de cirkel rond. Na al die jaren van oorlogen, overstromingen en wederopbouw, geeft West-Zeeuws-Vlaanderen de mens nu vooral even rust aan het hoofd.

‘Hier, wil je dit proeven?’ vraagt Ingrid – een beetje met dezelfde enthousiaste, trotse en gastvrije energie die ik ook bij rondleider Henk Schippers van het museum ontving. Ze reikt me een bordje aan met verschillende, zelfgemaakte hapjes uit haar tuin. Het is heerlijk. Ik denk dat we weer even genoeg rust en energie en dankbaarheid – maar ook eigengereidheid – gespaard hebben om het midden van het land weer aan te kunnen. 

Videoverslag ’t Landje Apart

P.S. Toch nog benieuwd hoe dat nou zit met dat eigen volkslied?

Nou, dat zit zo. Nederland was in de Eerste Wereldoorlog neutraal gebleven, maar de Belgen vonden dat Nederland zich daardoor pro-Duits hadden opgesteld. Daarom eisten ze Zeeuws-Vlaanderen en Limburg op. Maar dat wilden de Zeeuwen niet! In Zeeland werd een strijdlied geschreven dat de band tussen het ‘landje’  en Nederland benadrukte. Dit groeide uit tot het Zeeuws-Vlaams volkslied. 

Informatie

• Meer weten over West-Zeeuws-Vlaanderen en haar mogelijkheden? Bekijk wezienjehiergraag.nl
• Verdiepend wandelen of fietsen? Check gidsenteam-zvl.nl
• Zelf een route uitzetten om te fietsen? Dat kan via de fietsknooppunten: anwb.nl/fietsroutes/fietsknooppuntenplanner
• Site van het visserijmuseum: museumbreskens.nl
• Site van ’t Kulderzipke: kulderzipke.nl
• Meer over de natuurgebieden en het strand lezen? Bekijk het verslag van Marloes!

Manja Herrebrugh

Manja laat zich graag verrassen door de grootsheid en tegelijk de kleine eenvoud van de natuur. In de weekenden verkent ze Nederland en in de vakanties vind je haar in de bergen. Wat altijd in haar rugzak zit? Een camera en een notitieboekje. Met haar verhalen hoopt ze meer mensen naar buiten te krijgen.

www.outdoorbymanja.nl/